นาฏศิลป์พื้นบ้านอีสาน

นาฏศิลป์พื้นบ้านอีสาน google

เซิ้งโปง
เป็นคำสมาส ระหว่าง คำว่า เซิ้งและโปง เซิ้ง หมายถึง การร้องรำทำเพลงแบบชาวอีสาน ซึ่งปัจจุบันเซิ้งได้เข้ามามีบทบาทแพร่หลายอยู่ในทุกภาค และเป็นที่ยอมรับกัน อย่างกว้างขวางว่าเป็นการแสดงอีกแบบหนึ่ง นิยมกันอยู่ขณะนี้ เช่น เซิ้งสวิง เซิ้งกระหยัง เซิ้งกระติ๊บ เซิ้งบั้งไฟ เซิ้งสุ่ม ฯลฯ
โปง เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า กระปุง เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ตี เป็นอาณัติสัญญาณบอกเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในวัดแทนการตีระฆัง หรือฆ้องและกลอง ถ้าโปงขนาดใหญ่มากเสียงก็จะทุ้มหรือต่ำตามขนาดของโปง ถ้าโปงมีขนาดเล็ก เสียงก็จะเล็กตามด้วย

เวลาที่กระทุ้งโปงหรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ถั่งโปง
1. กระทุ้งเวลาเช้า ก่อนบิณฑบาตร เพื่อให้ญาติโยมเตรียมตัวตักบาตร
2. กระทุ้งเวลาเย็น เพื่อประโยชน์ให้คนที่หลงป่ากลับเข้ามาถูกทิศ
3. กระทุ้งเวลาย่ำค่ำ ในช่วงเข้าพรรษา เพื่อให้พระลงทำวัดเย็น
4. กระทุ้งเวลาวิกาล แสดงว่า เกิดเหตุร้ายขึ้นในวัดและแจ้งข่าวสารให้ชาวบ้านได้ทราบว่าทางวัดขอความช่วยเหลือ


นายเปลื้อง ฉายรัศมี ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปการแสดงพื้นบ้าน กองศิลปศึกษา กรมศิลปากร ได้นำท่าทางที่ประมวลจากกริยาและขั้นตอนต่าง ๆ ของการทำโปงมาประยุกต์ให้เข้ากับลักษณะพื้นฐาน และแนวความคิด ด้านการแสดงนาฏศิลป์พื้นบ้านภาคอีสานกลายเป็นการแสดงชุดใหม่ และเรียกชื่อการแสดงชุดใหม่ ตามลักษณะของอุปกรณ์ที่ประกอบการแสดงว่า "เซิ้งโปง"

รูปแบบการแสดง
แบ่งการแสดงออกเป็น 2 ตอน และใช้ผู้แสดง 2 กลุ่ม

ตอนที่ 1
ใช้ผู้แสดง 8 คน ชาย 5 หญิง 3 คน แสดงให้เห็นขั้นตอนของการทำโปง โดยเริ่มตั้งแต่การออกไปหาไม้ไผ่,การผึ่งไม้ให้แห้งบากทำรูแพ,ติดขาโปง,เจาะรูร้อยเชือก

แคนเป่า เกริ่นแคนประกอบการดำเนินเรื่อง และวงดนตรีโปงลางบรรเลงประกอบท่าทาง
ตอนที่ 2
ใช้ผู้แสดง 12 คน เป็นหญิงล้วน แสดงให้เห็นถึงลักษณะของโปงที่ประดิษฐ์เรียบร้อย แล้วนำมาสั่นเป็นลายพื้นบ้านอีสานคือ ลายโปงลางและช่วงสุดท้ายเป็นการนำโปงมาเคาะเป็นจังหวะ ประกอบกับท่าเซิ้งเหมือนกรับ
นายเปลื้อง ฉายรัศมี ได้จัดลำดับที่มีอยู่แล้วให้เหมาะกับท่าเซิ้งโปง ดังนี้

1. ลายน้ำท่วมทุ่ง
2. ลายโปงลาง
3. ลายสาวชมหาด
4. ลายเป่าใบไม้


เครื่องดนตรีที่ใช้ประกอบการบรรเลงโปงลางมีดังนี้
โปงลาง พิณ พิณเบส แคน โหวต กลองอีสาน รำมะนาอีสาน ฉาบใหญ่ ฉาบเล็ก เกราะ ไหซอง